( 2 )

Số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử của một nguyên tố được gọi là số hiệu

nguyên tử của nguyên tố đó, kí hiệu Z.

3. Kí hiệu nguyên tử

Số đơn vị điện tích hạt nhân và số khối được coi là những đặc trưng cơ bản của

nguyên tử.

Kí hiệu nguyên tử

A
ZX

– X là kí hiệu nguyên tố

– A là số khối (A = Z + N)

– Z là số hiệu nguyên tử

III. Đồng vị

Đồng vị là những nguyên tử có cùng số proton nhưng khác số notron, do đó số

khối của chúng khác nhau.

Ví dụ: Ngun tố O có 3 đồng vị là

16 17 18
8

O O O

;

8

;

8

IV. Nguyên tử khối và nguyên tử khối trung bình

1. Nguyên tử khối

Nguyên tử khối là khối lượng tương đối của nguyên tử.

Công thức A = mp + mn

– Nguyên tử khối cho biết khối lượng nguyên tử đó nặng gấp bao nhiêu lần đơn

( 3 )

2. Ngun tử khối trung bình

Cơng thức

1 2 3 n

A .x + A .y + A .z +….A .n
A =

100

– Trong đó A1, A2, A3,… là số khối của các đồng vị.

– x,y,z,… là thành phần % của các đồng vị.

Ví dụ 1: Oxi có 3 đồng vị là:

16 17 18

8

O (x = 90%); O (x = 6%); O (x = 4%)

1 8 2 8 3 _biết

1 8 2 8 3 biết

Nguyên tử khối trung bình của O là:

1 2 3

A .x + A .y + A .z 16.90 17.6 18.4

A = 16,14

100 100

 

 

Ví dụ 2: Xét 50 nguyên tử X có 27 nguyên tử X1 và 23 nguyên tử X2.

Số khối A1 = 35 + 44 = 79; A2 = 35 + 46 = 81

Ta có

79.27 81.23

A = 79,92

50




B. Bài tập mở rộng nâng cao

Bài 1. Ngun tử Al có điện tích hạt nhân là 13+. Trong nguyên tử Al số hạt
mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 12 hạt. Hãy cho biết số khối

của nhơm.

Hướng dẫn giải

Ta có: Điện tích hạt nhân của Al là 13+, tức p = 13 (1)

( 4 )

Giải (1) và (2) ta được n= 14

Số khối A = p + n = 13 + 14 = 27

Vậy số khối của Al là 27.

Bài 2. Trong tự nhiên nguyên tố Brom có 2 đồng vị, trong đó đồng vị
79
35

Br

chiếm 54,5% về số lượng. Số khối của đồng vị còn lại bằng bao nhiêu

Hướng dẫn giải

Đặt A2 là số khối của đồng vị thứ hai

Phần trăm số lượng của nó là: 100 – 54,5 = 45,5

Ta có:

1 1 2 2 2

2

.. 54,5.79 45,5.

M = 79,91 81

100 100

x A x A A

A

 

   

Bài 3. Cho hợp chất MX3, biết: Tổng số hạt là 196 trong đó số hạt mang điện
nhiều hơn số hạt khơng mang điện là 60. Nguyên tử hối của X lớn hơn của M là

8. Tổng 3 loại hạt trong X- nhiều hơn trong ion M3+ là 16. Hãy xác định M và X

thuốc đồng vị nào của 2 nguyên tố đó

Hướng dẫn giải

Trong M có Z proton, Z electron, N notron

X có Z’ proton, Z’ electron, N’ nơtron

( 5 )

27 35
13 17

(2 ) (6 ‘ 3 ‘) 196 13

(2 6 ‘) ( 3 ‘) 60 ‘ 17

( ‘ ‘) ( ) 8 14

(2 ‘ ‘ 1) (2 3) 16 ‘ 18

27; 35

;

M X

Z N Z N Z

Z Z N N Z

Z N Z N N

Z N Z N N

A A

M M

    

 

 _{   }  _

 



 

    

 

 _{     }  _

 

  



Câu 4. Cacbon có 2 đồng vị

12 13

6

C ; C

6 _{. Oxi có 3}

6. Oxi có 3

16 17 18

8

O O O

;

8

;

8 _{. Số phân tử CO}

8. Số phân tử CO

2

được tạo thành?

Hướng dẫn giải

Phân tử CO2 được tạo thành từ 1 nguyên tử cacbon và 2 nguyên tử oxi. Phân tử

CO2 đối xứng tạo thành 1 đồng vị cacbon với 2 ngun tử của 1 đồng vị oxi. Có

2 đơng vị cacbon và 3 đồng vị oxi => Số phân tử CO2 đối xứng = 2.3 = 6

Phân tử CO2 không đối xứng tạo thành từ 1 đồng vị cacbon và 2 ngun tử của

2 đơng vị oxi khác nhau. Có 2 đồng vị cacbon và 3 cặp đồng vị oxi khác nhau =>

số phân tử CO2 không đối xứng = 2.3 = 6

Vậy tổng số phân tử CO2 = 12 phân tử